Sleutelpersoon Hussain tegen SGGG

Waarschuwing: deze tekst gaat over seksueel en gendergerelateerd geweld.
Vandaag stellen we u voor aan Hussain: een gedreven professional uit Rotterdam die nieuwkomers ondersteunt bij het vinden van hun weg in Nederland. Hussain maakt deel uit van een team van zestien sleutelpersonen, ook wel Cultural Mediators genoemd, van het SAMEN-project. Dit project biedt toegankelijke hulpverlening voor overlevers van seksueel en gendergerelateerd geweld (SGGG). De sleutelpersonen zijn gekwalificeerde professionals met een migratieachtergrond die een culturele brug slaan tussen de nieuwkomers en hulpverleners. Zij spelen een onmisbare rol in het project. In dit interview vraagt een collega naar Hussain’s ervaringen als sleutelpersoon bij het SAMEN-project.

Hussain en collega’s tijdens een training.

Dag Hussain, fijn dat we elkaar vandaag spreken. Zou je jezelf allereerst willen introduceren?

"Mijn naam is Hussain. Ik ben een psycholoog uit Afghanistan en drie jaar geleden naar Nederland verhuisd. Ik heb 15 jaar lang gewerkt als trainer, geestelijk verzorger en vertaler op verschillende plekken in Afghanistan. Ik werk nu als sleutelpersoon voor het SAMEN-project in Rotterdam."

Waarom ben je aan de slag gegaan als sleutelpersoon?

“Ik ben zelf een migrant en heb tijdens de asielprocedure voor veel uitdagingen gestaan. In mijn omgeving zie ik dat andere migranten soortgelijke uitdagingen ervaren. Veel mensen hebben trauma's of andere psychosociale problemen, maar hebben moeite om hulp of hun weg te vinden in een nieuw land. Door mijn eigen ervaringen denk ik dat ik medemigranten goed kan helpen. Daarom besloot ik om sleutelpersoon te worden bij het SAMEN-project."

Welke situaties kom je tegen in je werk als sleutelpersoon?

“In mijn werk zie ik veel migranten die te maken hebben met verschillende uitdagingen. Op de eerste plaats gaat de asielprocedure vaak hand in hand met onzekerheid over het levensonderhoud en de toekomst. Dat is op zichzelf al een grote stressfactor. Deze onzekerheden gaan gepaard met verwarring, angst en depressie. Daarnaast dragen veel migranten, die ontsnapt zijn uit oorlogs- en conflictgebieden, trauma's met zich mee die aan het licht komen zodra ze zich in Nederland vestigen. Ten slotte brengt de afstand tot de vertrouwde cultuur, familie en geliefden eenzaamheid met zich mee, wat ook stress oplevert. Om met deze stress om te gaan leren veel mensen zichzelf ongezonde gewoonten aan. Ze beginnen met roken of drinken om de negatieve emoties te onderdrukken. Ik heb groepen jonge mannen gezien die begonnen met roken om zich beter te voelen, wat zich ontwikkelde tot een dure en slechte gewoonte.”

Ik kan me voorstellen dat je als sleutelpersoon veel verhalen van medemigranten hoort. Is er een verhaal dat jou is bijgebleven?

“Het verhaal van een Afghaanse vrouw. Ze had last van paniekaanvallen en niemand kon haar helpen omdat ze alleen Farsi spreekt. Ze had ernstige trauma’s opgelopen door ervaringen met seksueel misbruik en huiselijk geweld in haar jeugd. Door de lange wachtlijsten kon ze op de korte termijn geen hulp krijgen.

Als sleutelpersoon bood ik haar een luisterend oor en emotionele steun om meer zelfvertrouwen te krijgen. Ik bracht haar in contact met andere mensen en moedigde haar aan om deel te nemen aan sociale activiteiten om zich minder alleen te voelen. Via andere organisaties kwam ik in contact met andere vrijwilligers die haar hielpen met het leren van de Nederlands taal. Zo leerde ze de Nederlandse cultuur ook kennen. Ik heb haar geholpen om met haar arts te communiceren en een GGZ-psycholoog te vinden. Al deze activiteiten hebben ervoor gezorgd dat ze zich na een paar maanden beter voelde. Haar paniekaanvallen stopten, haar stemming was veel beter, haar lichamelijke klachten verdwenen en ze was zelfstandiger.”

Dat is heel waardevol. Ik vraag me af wat het verschil is tussen een sleutelpersoon en een zorgverlener. Kan je daar meer over vertellen?

“Hulp verlenen aan migranten met een andere culturele achtergrond dan jijzelf is een lastige opgave. Een taalbarrière kan de psychosociale behandeling bijvoorbeeld in de weg staan. Het helpt om dezelfde taal te spreken, maar een connectie is nog belangrijker. Een gedeelde culturele achtergrond kan helpen bij het maken van deze connectie. Daarom is culturele diversiteit in de zorg ook zo belangrijk.

Sleutelpersonen spelen een cruciale rol in het overbruggen van deze culturele diversiteit. Ze zorgen voor wederzijds taalkundig en cultureel begrip om de psychosociale ondersteuning te verbeteren. Sleutelpersonen zijn echter geen behandelaars en hoeven de problemen dus niet zelf op te lossen. Wél kunnen sleutelpersonen mensen in contact brengen met relevante organisaties. Niet alleen organisaties die psychosociale hulp bieden, maar ook juridische assistentie, taalonderwijs, financiële ondersteuning, recreatie, sport, culturele activiteiten, beroeps- en vrijwilligersactiviteiten.”

Sleutelpersonen zijn dus een betrouwbaar eerste contactpersoon voor mensen die nieuw zijn in Nederland. Jouw ondersteuning lijkt me een fijne start voor mensen om een sociaal en gezond leven in Nederland op te bouwen. Welk advies zou je willen meegeven aan andere professionals in Nederland?

Hussain's interview in andere talen:

---

Heb je ervaringen met seksueel en gendergerelateerd geweld die je wil bespreken?
Hier vind je meer informatie over de spreekuren van de sleutelpersonen en medische professionals van Dokters van de Wereld.