Praten over seksueel en gendergerelateerd geweld (SGGG) is lastig voor iedereen. Overlevers van traumatische gebeurtenissen hebben vaak het gevoel dat ze hun pijn alleen moeten dragen, terwijl het geweld nooit hun schuld is. In een nieuw land, ver van familie en vrienden, is het nog moeilijker om passende ondersteuning te vinden. Het kan helpen wanneer iemand met hen meedenkt.
De cultuurmediators van het SAMEN-project spreken dezelfde taal, hebben ook een migratieachtergrond en hebben ervaring in de zorgsector. Hierdoor kunnen zij de overlevers van SGGG ondersteunen bij hun weg naar een betere toekomst. Zij slaan de brug tussen de nieuwkomers en zorgmedewerkers in Nederland.
Cultuurmediator Haifaa
Haifaa is een van de Arabisch-sprekende cultuurmediators binnen het SAMEN-project. Dit project is een samenwerking tussen de Internationale Organisatie voor Migratie en Dokters van de Wereld. Haifaa is arts en expert als het aankomt op gezondheidsbeleid en -management. Ook heeft ze ruim twaalf jaar ervaring in de humanitaire hulpsector. Haifaa zegt hier zelf over: “Door mijn betrokkenheid bij internationale en lokale organisaties in Jemen en Nederland ben ik bekend met de uitdagingen waar mensen in kwetsbare situaties mee te maken krijgen. Door deze ervaringen ben ik een betrouwbare medestander, maar ook een toegankelijk aanspreekpunt”.
Cultuurmediators tijdens een inloopspreekuur van Dokters van de Wereld.
Haifaa heeft haar land van herkomst, Jemen, verlaten en is naar Nederland gekomen. Daardoor weet ze wat de gevolgen zijn van een vlucht op het fysieke en mentale welzijn. Ze vertelt: “door onze gedeelde migratieachtergrond en intercultureel begrip stappen nieuwkomers sneller naar cultuurmediators zoals ik. Onze positie zorgt ervoor dat we mensen beter kunnen ondersteunen: we begrijpen de complexiteit, zijn vastberaden om te helpen, luisteren goed naar ervaringen en bouwen zodoende vertrouwen op”. Met een voorbeeld laat Haifaa zien wat de toegevoegde waarde is van haar verbindende positie: “Ik kan me een vrouw herinneren die van Afrika naar Jemen was gevlucht. Ze had enorm traumatische gebeurtenissen meegemaakt, waaronder seksueel geweld en een onverwachte zwangerschap. Ons team gaf haar de ondersteuning die ze op dat moment nodig had: psychologische hulp, medische zorg en juridische begeleiding. Dit laat zien dat ons werk ertoe doet. We zijn er voor mensen die zich in nare omstandigheden bevinden”.
Wat Haifaa vertelt, heeft betrekking op een groter probleem van geweld tegen mensen die vluchten van conflict en oorlog. Onderzoek uit 2015 laat zien dat 61-80% van de vrouwelijke en 25-56% van de mannelijke vluchtelingen seksueel geweld meemaakten. Door het stigma wat op het onderwerp rust zullen deze cijfers naar verwachting in werkelijkheid nog hoger liggen.
Ondanks deze schokkende cijfers zorgen de sleutelpersonen voor hoop en verbinding. Haifaa deelt een inspirerend voorbeeld: “Een vrouw vertelde ons dat ze slachtoffer was geworden van mensenhandel en seksueel geweld. Samen met partnerorganisaties konden we haar de ondersteuning bieden die ze nodig had om te herstellen.” Naast individuele ondersteuning geeft Haifaa ook voorlichtingen over seksuele gezondheid. “Deze gesprekken brengen mensen met verschillende culturele achtergronden samen. We creëren een veilige omgeving voor de aanwezigen waarin zij met elkaar kunnen praten over hun ervaringen”, zegt Haifaa.
Als Haifaa naar het grote plaatje kijkt concludeert ze: “De afgelopen maanden heeft het SAMEN-team activiteiten uitgevoerd die laten zien wat de kracht van samenwerking en compassie is. Samen zorgen we voor mooie veranderingen binnen onze gemeenschappen.”
