De COVID19 pandemie heeft invloed gehad op alle aspecten van het openbare leven. We werken vanuit huis. Reizen is tot stilstand gekomen. De economie wordt op de proef gesteld en daarmee vrezen veel mensen voor hun baan. Voor migranten die in laaggeschoolde sectoren werken, heeft deze pandemie aanzienlijke problemen veroorzaakt. Het treft huishoudsters in het Midden-Oosten, die door hun werkgevers op straat werden achtergelaten en arbeidsmigranten in India die in de steden werken om voor hun gezinnen zorgen. Dit is niet alleen een probleem in landen met minder economische stabiliteit. Het gebeurt ook in Nederland. Bijvoorbeeld voor Carlo, een jongeman uit Colombia die werk vond als schoonmaker in Nederland. Toen de Nederlandse overheid in maart 2020 een lockdown had afgekondigd, zat hij zonder werk en inkomen. Worstelend om rond te komen, nam Carlo contact op met IOM.
Zonder de mogelijkheid naar huis terug te keren en gebrek aan inkomsten, zijn het vaak migranten die kwetsbaarheid ervaren. Tijdens de huidige pandemie hebben we meerdere verzoeken ontvangen van migranten die hun bron van inkomsten verloren. Niet wetende hoe zij huur en voedsel moesten betalen, en soms te moeten kiezen tussen de twee, wilden ze naar huis terug keren.
Toen Carlo contact op nam met onze counsellor Tina van Hoof, was nog niet bekend of er een mogelijkheid zou zijn voor IOM om te helpen bij zijn terugkeer. Maar kort daarna informeerde het Colombiaanse consulaat IOM van een mogelijke repatriëringsvlucht van Amsterdam naar Bogotá. Alle Colombiaanse migranten die sinds het begin van de lockdown contact hadden opgenomen met IOM, werden geadviseerd zich te registreren bij het consulaat om in aanmerking te komen voor de vlucht. Gangbare praktijk is dat een repatriëringsvlucht nog steeds door de passagier moet worden betaald. In dit geval was IOM in staat om dit te doen voor Carlo en de andere Colombianen geregistreerd voor vrijwillige terugkeer.
Ondanks de uitdagingen die we op operationeel niveau ervaren, blijven onze adviseurs gedurende de hele lockdown in contact met migrantengemeenschappen. Begeleiding en intakes worden virtueel georganiseerd, via de telefoon. De collega's die op Schiphol werken, houden dagelijks de vluchtmogelijkheden in de gaten. Bovendien staan onze collega's van de consulaire en diplomatieke liaison unit voortdurend in contact met de diplomatieke vertegenwoordigingen van verschillende landen om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en mogelijke repatriëringsvluchten.
Het was een echte teamprestatie
Er was weinig tijd om alle aanvragen klaar te hebben voor vertrek op de Colombiaanse chartervlucht en de migranten moesten worden geïnformeerd over de procedures en voorwaarden. "Het was een echte teamprestatie en met moderne technologie konden we elkaar direct informeren over dingen die gedaan en gecontroleerd moesten worden en om de migranten op de hoogte te houden van alle ontwikkelingen, ook buiten de reguliere kantooruren", vertelt projectassistent Kamila van Maris, die de deelname van IOM aan de chartervlucht coördineerde.
Op 17 mei, de dag dat het charter naar Bogotá vertrok, ontving Tina van Hoof meerdere berichten van Carlo die zeer dankbaar was voor de hulp van IOM en het consulaat. Hij liet zich inspireren door het werk dat IOM doet en zou ook graag humanitair werk vinden in Colombia. In totaal vertrokken negen IOM-begunstigden met de eerste charter naar Colombia. Allen moesten na hun aankomst in Bogotá twee weken in quarantaine. Degenen die verder moesten reizen, konden dat pas na deze periode doen. Ondertussen zijn ze allemaal herenigd met hun dierbaren.
Na deze eerste ervaring nam IOM deel aan de organisatie van een tweede repatriëringsvlucht van Colombiaanse onderdanen. In samenwerking met het Colombiaanse consulaat konden 13 begunstigden met de tweede vlucht naar huis terugkeren.
